Cà phê đặc sản hay còn được gọi là specialty coffee khác biệt hoàn toàn so với các loại cà phê thương mại thông thường có trên thị trường. Quy trình sản xuất của nó phức tạp hơn rất nhiều. Nhờ đó, mỗi giọt cà phê specialty mang đến hương vị đặc biệt và độc đáo. Vậy cà phê đặc sản là gì? Nó khác nhau như thế nào so với cà phê thương mại? Để tìm hiểu câu trả lời, hãy đọc bài viết dưới đây trên Dauanranee.com ngay nhé!
Cà phê đặc sản là gì?
Khái niệm “Cà phê đặc sản” ra đời vào năm 1970 đã mang đến một làn sóng mới cho những loại cà phê được chăm sóc đặc biệt. Đây là thời điểm mà những hạt cà phê tốt nhất, mang hương vị tuyệt vời được cho ra đời.
Một trong những định nghĩa đầy đủ nhất để mô tả cà phê đặc sản tại Việt Nam như sau: “Cà phê đặc sản là sản phẩm cà phê từ vùng trồng có điều kiện tự nhiên cùng với quy trình chăm sóc, thu hoạch, chế biến đặc biệt, khi thử nếm có hương vị riêng và đạt từ 80 điểm trở lên theo tiêu chuẩn và quy trình đánh giá của Hiệp hội cà phê đặc sản thế giới (SCA) và Viện chất lượng cà phê thế giới (CQI)”.
Cà phê đặc sản không chỉ đơn thuần là một loại cà phê mà nó còn phải đảm bảo rất nhiều yếu tố trong một chuỗi sản xuất phức tạp. Nhờ quy trình này, đặc sản này mang đến chất lượng và hương vị tốt nhất. Điều này là một trong những lý do tại sao cà phê đặc sản có vị trí quan trọng trong thị trường cà phê ngày nay.
Phương pháp chế biến đặc biệt để chế biến cà phê đặc sản
Cà phê đặc sản không chỉ được lựa chọn dựa trên các tiêu chí khắt khe và trải qua các quy trình chăm sóc đặc biệt, mà cách chế biến cũng rất phức tạp. Có ba phương pháp phổ biến để chế biến cà phê đặc sản:
- Phương pháp chế biến ướt: Đây là phương pháp đơn giản và phổ biến nhất để chế biến cà phê đặc sản. Sau khi thu hoạch, quả cà phê tươi được tách lấy hạt. Hạt sẽ được ngâm trong nước để lên men, sau đó phần nhớt trong nước sẽ được loại bỏ. Tiếp theo, hạt sẽ được rửa sạch để loại bỏ phần nhớt còn sót lại. Cuối cùng, hạt sẽ được phơi nắng và rang xay.
- Phương pháp chế biến khô: Đây là một phương pháp tiết kiệm thời gian và công sức. Hạt cà phê sau thu hoạch sẽ được phơi khô trực tiếp. Thời gian phơi tùy thuộc vào mức độ ánh sáng mặt trời và có thể kéo dài từ 1 đến 4 tuần. Sau khi hạt đạt độ khô, chúng sẽ được tách hạt và xay.
- Phương pháp chế biến “mật ong”: Đây là phương pháp đòi hỏi kỹ thuật để giữ lớp màng nhầy giữa thịt và hạt cà phê. Kỹ thuật này thường được thực hiện một cách tinh vi để khi cà phê được phơi khô, hạt sẽ hấp thu được vị ngọt tương tự như mật ong từ lớp nhầy này. Phương pháp này đòi hỏi sự kinh nghiệm của những người trồng và chế biến cà phê lâu năm.
Sự khác biệt của cà phê đặc sản khác với cà phê thương mại
Cà phê đặc sản đòi hỏi tuân thủ nhiều tiêu chuẩn đặc biệt, điều này khác biệt hoàn toàn so với cà phê thương mại không có tiêu chuẩn chất lượng cụ thể. Thông thường, cà phê thương mại chỉ được đánh giá dựa trên ý kiến của người tiêu dùng. Để hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại cà phê này, hãy cùng Dauanranee.com tìm hiểu ngay nhé!
Tiêu chuẩn khác biệt của Cà Phê Đặc sản và Cà phê Thương Mại
Cà Phê Đặc Sản (Cà phê Thượng Hạng)
Để được coi là cà phê đặc sản, hoặc còn được gọi là cà phê thượng hạng, hạt cà phê phải đáp ứng các tiêu chuẩn sàng lọc của SCA (Hiệp hội Cà phê Đặc sản Thế giới) về chất lượng trong mọi giai đoạn. Để đạt được danh hiệu cà phê đặc sản theo tiêu chuẩn SCA, cần tuân thủ các điều kiện sau:
- Nguồn gốc từ nông trại tiềm năng và sử dụng giống cây chất lượng cao.
- Quá trình thu hoạch, chế biến và bảo quản phải tuân thủ phương pháp đúng.
- Thực hiện việc chiết xuất (pha chế) theo tiêu chuẩn.
Sau khi đáp ứng các điều kiện trên, cà phê cần đạt điểm trên 80 điểm trong bảng đánh giá Cupping, một hệ thống đánh giá chất lượng hương vị theo tiêu chuẩn SCA.
Cà Phê Thương Mại : Chất lượng không được xác định bằng bất kỳ tiêu chuẩn cụ thể nào.
Nòi giống đặc trưng
Cà phê thượng hạng hoặc cà phê đặc sản chỉ sử dụng giống cà phê chè (Arabica) cho phân khúc cao cấp, với điểm thử nếm trên 80. Arabica được lựa chọn do có những đặc tính hương vị vượt trội và hàm lượng caffeine thấp hơn so với cà phê vối (Robusta).
Các giống Arabica cao cấp này yêu cầu lựa chọn cẩn thận hơn. Việc trồng cây Arabica đòi hỏi điều kiện và tốn kém nhân công hơn, để đạt được chất lượng hạt xanh mong muốn. Tuy nhiên, sản lượng của chúng thấp và biến đổi theo mùa vụ, không ổn định suốt cả năm. Trái ngược lại, cà phê thương mại tập trung nhiều hơn vào mặt kinh tế và thị hiếu chung.
Cà phê thương mại thường là các loại Arabica phân khúc thấp hơn, thường được phối trộn Arabica và Robusta hoặc chỉ sử dụng Robusta hoàn toàn. Sản lượng cà phê thương mại ổn định và duy trì nguồn cung bền vững theo yêu cầu của các thương hiệu và nhãn hàng lớn.
Tính minh bạch của nguồn gốc
Cà phê Đặc Sản thượng hạng được đánh giá cao vì khả năng tôn lên những hương vị độc đáo của từng khu vực. Đối với loại cà phê này, khách hàng có thể truy xuất nguồn gốc từ các trang trại trồng cà phê thay vì chỉ tra được đến quốc gia sản xuất. Để đáp ứng yêu cầu của khách hàng trong phân khúc này, thông tin về giống cà phê, độ cao trồng, loại đất, phương pháp canh tác, quy trình chế biến và mức độ rang cà phê đều rất quan trọng.
hàng mong muốn trải nghiệm, tìm hiểu thông tin và khám phá câu chuyện mà mỗi loại cà phê đặc sản mang lại. Do đó, tính minh bạch của sản phẩm là yếu tố quan trọng, và thông tin càng chi tiết, thì càng cho thấy sự chất lượng và đẳng cấp của cà phê.
Với cà phê Thương Mại, thông tin về nguồn gốc thường đơn giản hơn nhiều thường được trồng ở Buôn Ma Thuột. Điều này là do cà phê Thương Mại thường được phối trộn từ nhiều loại hạt có xuất xứ và chất lượng khác nhau. Thông thường, thông tin cơ bản về cà phê Thương Mại chỉ liên quan đến giống cà phê và phương pháp pha chế thích hợp. Người tiêu dùng trong phân khúc này thường coi cà phê là một loại đồ uống giải khát để tỉnh táo.
Khác biệt ở Mức Rang và Độ tươi mới
Cà phê Đặc sản ngon nhất khi được rang ở mức vừa và khi tươi mới
Xu hướng rang cà phê Đặc Sản là theo đuổi sự tôn vinh những hương vị đặc sắc mang theo tính bản địa của cà phê.
Xu hướng rang cà phê Đặc sản (cà phê Thượng Hạng) xoay quanh việc tôn vinh hương vị đặc trưng, mang tính địa phương của cà phê. Trong làn sóng thứ ba của xu hướng này, mức độ rang cà phê từ đậm vừa cho đến nhẹ nhàng. Thật đấy, khi cà phê được rang càng đậm, hương vị gốc của nó dần mất đi, nhường chỗ cho vị đắng, giống như cách thưởng thức truyền thống.
Rang cà phê trong làn sóng thứ ba được coi như một dòng nghệ thuật riêng biệt bởi những ảnh hưởng trong quá trình chuyển hoá những hương vị ở giai đoạn này. Sản phẩm thượng hạng này các bạn nên sử dụng trong vòng 1 tháng sau khi đã rang. Làm như vậy để có thể đảm bảo được mức độ tươi mới cùng hương vị của cà phê.
Cà phê Thương mại phù hợp với gu rang đậm
Loại này không đảm bảo chất lượng đồng đều, do đó, khi rang sáng, sẽ dễ phát hiện các lỗi có trong hạt. Thông thường, nhằm khắc phục những khuyết điểm này, những người chuyên rang cà phê sẽ tiến hành rang từ đậm đến tối màu. Ngoài ra, họ còn tăng thêm hương vị để làm tăng sự hấp dẫn đối với người dùng.
Các công ty sản xuất cũng thường kéo dài thời hạn sử dụng của cà phê sau khi rang từ một đến hai năm để giảm chi phí và tăng lợi nhuận. Mặc dù lý thuyết cho rằng cà phê sau một năm vẫn có thể sử dụng được, tuy nhiên, hương vị của nó sẽ trở nên rất kém.
Sự tiện lợi của Cà Phê Thương Mại và Cà Phê Đặc Sản
Tất nhiên, nếu xét về khía cạnh tiện lợi, cà phê Thương Mại sẽ vượt trội hơn rất nhiều. Vì tính phức tạp của Cà Phê Đặc Sản, việc tiếp cận và tìm nguồn cung uy tín trở nên khó khăn hơn. Đôi khi, bạn phải đặt hàng trực tuyến trước hoặc tìm kiếm những nhà rang đáng tin cậy.
Trong trường hợp bạn muốn mua hạt nguyên chất, việc vận chuyển có thể kéo dài lên đến một tháng. Điều này có ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng của cà phê. Tuy nhiên, nếu bạn mua hạt rang, bạn cần lưu ý ngày rang để đảm bảo rằng sản phẩm là tươi mới nhất… Ngoài ra, việc thưởng thức Cà Phê Đặc Sản cũng đòi hỏi chi phí cao hơn trong quá trình thưởng thức. Bạn có thể đến cửa hàng để mua và uống trực tiếp hoặc, nếu muốn “sang trọng” hơn, bạn có thể đầu tư vào một bộ dụng cụ pha chế tại nhà.
Ngược lại, với cà phê Thương Mại, việc mua hàng trở nên đơn giản hơn, bạn có thể dễ dàng mua ở các siêu thị, cửa hàng tạp hóa với nhiều thương hiệu và mức giá khác nhau. Chúng thường được bán dưới dạng bột xay hoặc bột hòa tan để phục vụ nhu cầu tiện lợi của khách hàng. Rõ ràng, đối tượng khách hàng trong thị trường này thường quan tâm nhiều hơn đến tiện lợi và giá cả. Đặc biệt, một số loại cà phê còn được gia vị thêm để tăng tính cạnh tranh về mặt thị hiếu.
Sự khác nhau về Giá cả
Tính chất chọn lọc và yêu cầu từ các khâu của Cà phê Đặc Sản đòi hỏi mức độ cao hơn. Vì vậy, chi phí nhân công cũng như chi phí bảo quản và vận chuyển làm cho giá trị trung bình của Cà phê Đặc Sản cao hơn đáng kể so với Cà phê Thương Mại.
Theo dữ liệu thống kê mới nhất, một kilogram hạt cà phê Thượng Hạng đã rang có thể có giá dao động từ 35 đến 65 đô la Mỹ (tương đương từ 800.000 đến 1.500.000 đồng Việt Nam). Ngoài ra, do hạn chế về sản lượng và nhu cầu cao, giá cả của Cà phê Đặc Sản trên các phiên đấu giá đã được đưa lên một “tầm” mới. Ví dụ điển hình là Geisha Panama, có mức giá có thể lên đến 1.000 đô la Mỹ cho một kilogram hạt cà phê xanh.
Ngược lại, không có một mức giá chuẩn nào cho Cà phê Thương Mại. Điều này phụ thuộc vào tính chất cạnh tranh về giá cả trong phân khúc này. Người tiêu dùng có thể mua cà phê Thương Mại với nhiều mức giá khác nhau tùy theo nhu cầu sử dụng. Thông thường, mức giá thấp nhất là từ 5 đô la Mỹ cho một kilogram cà phê rang phối trộn.
Đối tượng thị trường của Cà Phê Đặc Sản và Cà Phê Thương Mại
Cà phê Thượng Hạng chủ yếu được phục vụ tại các cửa hàng Cà phê Đặc Sản (Specialty Coffee Shop). Khách hàng không chỉ tìm kiếm hạt cà phê chất lượng cao mà còn yêu thích phong cách phục vụ đặc biệt của cửa hàng. Họ mong muốn có trải nghiệm toàn diện và hoàn hảo trong quá trình thưởng thức. Thị trường này chủ yếu thu hút những người yêu cà phê và đam mê khám phá, tìm hiểu, học hỏi và tìm kiếm cảm hứng. Với tính đặc biệt của loại cà phê này, cách thưởng thức cũng rất độc đáo.
Có thể mua sản phẩm này thông qua trang web, các cửa hàng rang cà phê địa phương hoặc cửa hàng Cà phê Đặc Sản. Để bảo đảm hương vị tốt nhất, thường nên mua hạt cà phê nguyên chất và sử dụng trong khoảng từ 3 đến 6 tháng sau khi rang. Tuy nhiên, thời gian tốt nhất để thưởng thức hương vị tuyệt vời nhất là trong vòng 1 tháng sau khi rang.
Cà phê Thương Mại được sử dụng phổ biến ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Nó xuất hiện trong mô hình kinh doanh thức ăn và đồ uống, từ các cửa hàng và thương hiệu lớn đến lĩnh vực ẩm thực và nấu ăn. Điều này đúng bởi tính lợi nhuận cao và sự phổ biến và ổn định của nó.
Giá trị của hai loại cà phê đối với ngành cà phê
Về các ưu điểm, Cà phê Thương Mại có khả năng lan truyền nhanh và rộng rãi về văn hóa cà phê trong cộng đồng. Điều này thường xảy ra nhờ vào sự hiện diện của các thương hiệu, nhà máy và công ty thương mại cà phê lớn.
Đặc biệt, lượng tiêu thụ cà phê trong phân khúc này vẫn duy trì mức tăng trưởng từ trước đến nay. Mặc dù cà phê trong phân khúc này thường chỉ được coi là một sản phẩm giải khát thông thường, nhưng nhờ vào mức lợi nhuận cao trên toàn cầu – với tổng lợi nhuận hàng năm của ngành công nghiệp cà phê vượt qua con số 33 tỷ đô la. Thực tế cho thấy cà phê là một nguồn tài chính quan trọng đối với nhiều quốc gia cung cấp nguyên liệu.
Trong khi Cà phê Thương Mại đóng vai trò “giữ ấm no”, Cà phê Đặc Sản (Thượng Hạng) lại mang đến sự “nhiệt huyết” cho chúng ta. Cà phê Đặc Sản đóng vai trò là một cột mốc, tạo động lực cho tất cả những người tham gia trong chuỗi cung ứng, hướng tới một tiêu chuẩn chất lượng cao.
Đây là mục tiêu chung mang lại sự thịnh vượng cho văn hóa thưởng thức cà phê, vượt xa khái niệm chỉ để kiếm sống. Mục tiêu này nhằm đem đến những giá trị cao đẹp nhất cho cuộc sống tinh thần của mọi người, từ người sản xuất, người bán và đến người thưởng thức.
Trên đây là những thông tin mà Dauanranee.com cung cấp cho bạn về một trong những loại cà phê đặc biệt mà chúng tôi muốn giới thiệu cho bạn. Hy vọng với những thông tin trên sẽ giúp những người yêu thích cà phê có thêm những thông tin hữu ích nhất.
